روز شعر و ادب فارسی گرامی باد

بیست و هفتم شهریور ماه، روز درگذشت شاعر شهیر معاصر، سیدمحمدحسین بهجت تبریزی، متخلص به شهریار(1285-1367 هـ.ش.)، در تقویم رسمی کشور به نام روز شعر و ادب فارسی نام گذاری شده است.

 

شهریار، شاعر پرآوازه‌ی معاصر گرچه در سرودن شعر به زبان پارسی و آذری بسیار توانمند بود اما انتخاب روز درگذشت وی به عنوان روز شعر و ادب فارسی، همواره بحث های دامنه داری را برانگیخته است. برخی از پژوهشگران بر این باورند که با وجود شعرای سترگی که در تاریخ فرهنگ ایرانیان درخشیده اند، انتخاب چنین روزی به عنوان روز شعر و ادب فارسی، انتخاب چندان سنجیده‌ای نیست. به باور آنان گرچه می توان شهریار را یکی از مشهورترین شعرای پارسی و آذری ایران در دوران معاصر دانست اما شهرت جهان شمول شعر و ادب پارسی به سبب اشعار ادبایی چون فردوسی، خیام، عطار، مولانا، سعدی، حافظ و… است.

وجود چنین بحث هایی که پیرامون انتخاب روز شعر و ادب فارسی مطرح شده است، نبایستی این نکته را از خاطر ما ببرد که شهریار به عنوان شاعری نازک‌اندیش که در سرودن گونه های مختلف شعر پارسی تبحر داشته و با اشعار دلآویز خویش توانسته است اندیشه و احساس ایرانیان را به نیکی بنوازد، جایگاهی به راستی ویژه در ادب پارسی دارد. اشعاری همچون « علی ای همای رحمت! تو چه آیتی خدا را»، «آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا؟»، «امشب ای ماه به درد دل من تسکینی» و ده ها شعر دیگر که گویی بر ذهن پارسی زبانان حک شده و غبار زمانه توان پوشاندن آن را نداشته است، گواه توانمندی شهریار در شعر و ادب پارسی است. افزون بر این، نوع نگاه شهریار به اقوام ایرانی، نگاهی است ستودنی؛ نگرش وی به این مسأله از کج‌اندیشی هایی که موجب تفرقه و تضاد میان اقوام ایرانی می گردد جلوگیری می نماید؛ شهریار در شعری که خود آن را «جوش خون ایرانیت» می‌نامد، به تبیین نظرات خود درباره‌ی این مسأله می‌پردازد و میان اختلاف زبان و اختلاف ملیت تمایز قایل می شود:

تو همایون مهد زرتشتی و فرزندان تو                            پور ایرانند و پاک آیین نژاد آریان

اختلاف لهجه، ملیت نزاید بهر کس                              ملتی با یک زبان کمتر به یاد آرد زمان

گر بدین منطق تو را گفتند ایرانی نه‌ای                         صبح را خواندند شام و آسمان را ریسمان

بی کس است ایران، به حرف ناکسان از ره مرو                 جان به قربان تو ای جانانه آذربایجان

نگرشی که می تواند به عنوان یکی از ویژگی‌های مثبت این شاعر پارسی و آذری، تکیه گاه انتخاب کنندگان روز شعر و ادب پارسی در تقویم رسمی باشد.

 گذشته از بحث‌هایی که پیرامون انتخاب این روز به عنوان روز شعر و ادب پارسی درگرفته است، از یاد نبریم که انتخاب روزهایی چنین در تقویم رسمی کشور، بایستی یادآور اهمیت پژوهش بر روی جنبه های مختلف ادبیات پارسی باشد. ادب پارسی را می‌توان آشکارترین جلوه‌ی فرهنگ ایرانی دانست؛ چنان که دکتر حسین خطیبی در قصیده ی معروف خود می گوید:

ای زبان پارسی افسون‌گری                           هرچه گویم از تو، زان، افزون‌تری

این صدای توست کاندر گوش ماست                می شناسم من ، صدایی آشناست

بانگ او وابانگی از فرهنگ تست                      این صدای پای پیش آهنگ تست

بر بنیاد چنین نگرشی پژوهش بر روی زبان و ادبیات پارسی، صرفاً به کار زبان‌دانان و شعر دوستان نمی‌آید، بلکه درک مسایل فرهنگی کنونی و آینده‌ی کشور نیز به پژوهش های دقیقِ پژوهندگان زبان و ادبیات پارسی گره خورده است؛ از همین رو است که سرمایه‌گذاری و تأمین بودجه‌ی پژوهش در این زمینه، اهمیت بسیار بالایی دارد؛ در واقع سرمایه‌گذاری بر روی پژوهش در این عرصه، به مثابه‌ی سرمایه‌گذاری بر روی آینده‌ی فرهنگ این کشور است.